TEFVİZNAME
Moraliniz mi bozuk? Depresyonda
mısınız? “Aşağıdaki şiiri birkaç kez okuyun,” diyordu Kayhan Dede, “bütün
kederlerinizin uçup gittiğini göreceksiniz.” Hasta gönüllere şifa olan bu şiir,
Erzurum’lu İbrahim Hakkı Hz.’ne
aittir.
“Gülşenini hâr
etme”
(Gül bahçeni dikenliğe çevirme.)
—Niyazi Mısri
1. Hak şerleri hayr eyler
Zannetme ki gayr eyler
Arif anı seyr eyler
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
2. Sen Hak'ka tevekkül kıl
Teslim olup rahat bul
Her işine razı ol
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
3. Gönlün Ana berk
eyle
Takdirini derk eyle
Tedbirini terk eyle
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
4. Hallâk-ı rahim oldur
Rezzâk-ı kerim oldur
Faali hakim oldur
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
5. Bil kâdîyi hâcatı
Kıl Ana münâcatı
Terk eyle muradatı
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
6. Bu işi murad etme
Olduysa inad etme
Hak'tandır o, reddetme
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
7. Hak'kın olunca işler
Boştur gam u teşvişler
Ol hikmetini işler
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
8. Hep işleri fâyıkdır
Birbirine lâyıkdır
Neylerse muvafıktır
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
9. Dilden gamı dûr eyle
Rabbınla huzûr eyle
Tefvizi umûr eyle
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
10. Sen adli zulüm
sanma
Teslim ol oda yanma
Sabret sakın usanma
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
11. Deme şu niçin
söyle
Yerindedir o öyle
Bak sonunu seyr eyle
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
12. Hiç kimseye hor
bakma
İncitme, gönül yıkma
Sen nefsine yan çıkma
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
13. Mümin işi reng olmaz
Âkil huyu ceng olmaz
Ârif dili teng olmaz
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
14. Hoş sabrı cemîlimdir
Takdir kefilimdir
Allah vekilimdir
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
15. Her dilde Anın adı
Her canda Anın yâdı
Her kuladır imdadı
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
16. Nâçâr kalacak yerde
Nâgâh açar ol perde
Derman eder her derde
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
17. Her kuluna her anda
Geh kahr ü geh
ihsanda
Her anda o bir şanda
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
18. Geh Muti vü geh Mâni
Geh Dârr ü gehi
Nâfi
Geh Hâfıd u geh
Râfi
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
19. Geh abdin eder ârif
Geh eymen ü geh
hâif
Her kalbi odur sârif
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
20. Geh kalbini boş
eyler
Geh hulkunu hoş eyler
Geh aşkına duş eyler
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
21. Geh sâde vü geh
rengin
Geh tabın eder sengin
Geh hürrem ü geh
gamgin
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
22. Az ye, az uyu, az iç
Ten mezbelesinden geç
Dil gülşenine gel göç
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
23. Sen halk ile yorulma
Nefsinle dahi kalma
Kalbinden ırağ olma
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
24. Geçmişle geri kalma
Müstakbele hem dalma
Hâl ile dahi olma
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
25. Her dem Anı zikr
eyle
Zirekliği koy şöyle
Hayranı Hak ol söyle
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
26. Gel hayrete dal bir yol
Kendini unut Anı bul
Ko gafleti, hâzır ol
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
27. Her sözde nasihat var
Her nesnede ziynet var
Her işte ganimet var
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
28. Hep remzü işârettir
Hep gamzı beşarettir
Hep aynı inâyettir
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
29. Her söyleneni dinle
Ol Söyleteni anla
Hem eyle kabul canla
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
30. Bil elsinei halkı
Aklâmı Hak ey Hakkı
Öğren edebü hûlku
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
31. Vallâhi güzel etmiş
Billâhi güzel etmiş
Tallâhi güzel etmiş
Mevlâ
görelim neyler
Neylerse
güzel eyler.
Erzurum'lu İbrahim Hakkı Hazretleri
Kıta numaralarına göre açıklamalar:
3. Berk:
Güçlü. Derketmek: Anlamak.
4. Hallakı
Rahim: Acıyan, yaratıcı. Rezzakı Kerim: Cömert, rızıklandırıcı. Faali Hakim: Hikmetler işleyen.
5. Kadiyi
hacat: Herkesin hacetlerini, ihtiyaçlarını yerine
getiren (Allah). Münâcât:
Yakarış. Muradat: Muradlar, istekler.
7. Olıcak: Olunca. Teşviş: Kargaşa. Hikmet: İrfan, bilgelik,
derin anlamlı işler.
8. Faik, fayık: Üstün.
9. Dûr: Uzak. Tefvizi umur: Her şeyi Allah'a havale etmek.
10. Adl: Adalet. Od:
Ateş.
13. Renk: Hileli. Cenk: Savaş. Tenk:
Sıkıntı. Akil: Akıllı. Dil: Gönül.
14. Cemil: Güzel.
15. Dil: Gönül. Ah: Özlem. Yad:
Anış.
16. Naçar: Çaresiz. Nagah:
Ansızın, birden.
17. Kahır: Zorluk. İhsan: Bağış.
18. Muti: Veren, uyan. Mani: Engelleyen. Darr: Zarar veren. Nafi: Yarar
veren.
Hafıd: Alçaltan. Rafi: Yükselten. (Hepsi de Esmaül Hüsna'dandır.)
19. Abd: İbadet eden, kul. Eymen:
Hayırlı. Haif: Zalim. Sarif:
Arıtan, tasarruf eden.
20. Hûlk: Yaradılış. Duşetmek: Uğratmak, müptelâ etmek.
21. Rengin: Renkli.
Tabın eder sengin: Kalbini taş eder. Hürrem: Sevinçli. Gamgin:
Kederli.
22. Mezbele: Çöplük. Dil gülşeni:
Gönlün gül bahçesi.
24. Müstakbel: Gelecek.
25. Zireklik: Kurnazlık.
26. Hayret: Şaşkınlık, hayranlık. Hâzır: Uyanık.
27. Ziynet: Süs. Ganimet: Bolluk, yarar, kazanç.
28. Remz: Sembol, simge. Gamz: Görüntü, işaret. Beşaret: Müjde. Aynı inayet:
İyilik pınarı (gözü.)
30. Elsinei halk: Yaratıkların dilleri.Aklâm: Deyişlerini. Edeb
ü hulk: Edep ve ahlak.